OD ROMANTYZMU DO KOLORYZMU
Malarstwo polskie 1835 - 1939
ze zbiorów Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
Słynne nazwiska, różnorodne style oraz dzieła dorobku przeszło stu lat to jak najbardziej sztuka przez duże S. Mieszkańcy Czarnkowa mogli już jej doświadczyć podziwiając wystawę poświęconą polskiemu malarstwu z okresu lat 1835 - 1939, którą oglądać można było w Muzeum Ziemi Czarnkowskiej.

Uroczyste otwarcie wystawy odbyło 30 marca br. i zebrało grono zainteresowanych sztuką osób. Zresztą nic dziwnego, bo kiedy pojawiają się dzieła takich twórców jak Matejko, Chełmoński czy Kossak to nie można pozostać wobec tego obojętnym. Przedsięwzięcie to było jednak możliwe przede wszystkim dzięki uprzejmości Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, które wypożyczyło te prace ze swoich zbiorów. Przedstawione obrazy zostały dobrane w ten sposób, by ukazać różnorodność stylów, kierunków i prądów w malarstwie na przestrzeni 100 lat. Sztandarowi artyści, których dzieła mamy możliwość podziwiać pokazują rzeczywiście malarstwo wysokiej rangi. Ciekawostką jest fakt, że na wystawie można zobaczyć portret namalowany przez Jana Matejkę, który artysta wykonał w podziękowaniu za to, iż nie musi odbywać służby wojskowej i może poświecić się temu, co kocha najbardziej czyli tworzeniu. Jednocześnie warte obejrzenia jest również dzieło pędzla Stanisława Wyspiańskiego, w którym twórca łączy sztukę plastyczną z literacką. Prezentowany na wystawie portret to bowiem postać nikogo innego jak Lucjana Rydla - bohatera dramatu "Wesele". Z ram obrazów patrzą również dzieła m.in. takich artystów jak Piotr Michałowski, Józef Chełmoński, Juliusz i Wojciech Kossakowie, Leon Wyczółkowski. Wystawa ta poprzez różnorodność ukazanych prac pokazuje jak bardzo rozwinęło się polskie malarstwo na przestrzeni lat i jakie ogromne dziedzictwo po sobie pozostawia. Dlatego też tak bardzo cieszy, iż muzeum jako instytucja związana z popularyzacją sztuki pragnie przedstawiać dzieła wysokiej klasy - artystów, którzy w historii polskiego malarstwa pozostawili bardzo wyraźny znak.
Paulina Jędraszczak




> Fot. Marcin Małecki

Muzeum Ziemi Czarnkowskiej, 30 marca, godz. 17.00, (do końca maja)

Ekspozycja jest fragmentarycznym obrazem kolekcji malarstwa polskiego w zbiorach bydgoskiego muzeum. Z obszernego zespołu prac wybrano dzieła artystów, których myśl w największym stopniu zaważyła na obliczu sztuki polskiej XIX i początku XX wieku.
I połowa XIX wieku to dominacja nurtu romantycznego. Reprezentuje go Piotr Michałowski, który tworząc cykle hetmańsko - rycerskie oraz napoleońskie odnosi się do przeszłości narodowej, czego przykładem jest eksponowany na wystawie Rycerz na białym koniu; w duchu romantycznym utrzymana jest też ilustracja ballady Adama Mickiewicza Budrys z Laszką autorstwa Juliusza Kossaka W nurcie tym mieści się również twórczość szkoły nazareńskiej i pochodzącego z Bydgoszczy jej przedstawiciela - Maksymiliana Antoniego Piotrowskiego. II połowa XIX stulecia to przede wszystkim akademizm, historyzm i realizm, w ramach których rozwija się malarstwo portretowe, rodzajowe, pejzażowe, historyczno - batalistyczne i treściowo nawiązujące do antyku. Liczna grupa tematyczna to realistyczne portrety o przyciemnionej gamie kolorystycznej i walorach światłocieniowych oraz nastrojowe pejzaże powstałe pod wpływem szkoły monachijskiej, malowane przez Wojciecha Gersona, Konrada Krzyżanowskiego, Jana Matejkę, Maurycego Gottlieba oraz Franciszka Streitta. Interesujący zbiór obrazów stanowią idealistyczno - romantyczny pejzaż Pantaleona Szyndlera oraz architektoniczne weduty Józefa Szermentowskiego i Erazma Rudolfa Fabijańskiego. Reprezentantem nurtu antycznego są Henryk Siemiradzki i Wilhelm Kotarbiński, osadzający sceny rodzajowe w krajobrazie południa Europy. Malarstwo w konwencji realistycznej zbliżonej do naturalizmu, ukazujące sceny rodzajowe z życia ziemiaństwa i chłopstwa oraz podejmujące tematy historyczno - batalistyczne, uprawiają Józef Chełmoński, Aleksander Kotsis oraz Juliusz i Wojciech Kossakowie.
Pod koniec XIX wieku pojawiają się kierunki artystyczne warunkujące kształtowanie nowej postawy artystycznej i powstanie sztuki nowoczesnej: impresjonizm, symbolizm i secesja. Problemami impresjonizmu zajmowali się m.in. Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Olga Boznańska, Stanisław Dębicki, Julian Fałat, Teodor Axentowicz, Alfons Karpiński, Wojciech Weiss oraz Leon Wyczółkowski, których portrety, pejzaże i martwe natury możemy obejrzeć na wystawie. Malarstwo na przełomie XIX i XX wieku w dużej mierze kreują pierwiastki symboliczne i mistyczne, charakteryzujące się uduchowieniem i tajemniczością. Są one obecne zarówno w łączących fantastykę z realizmem kompozycjach metaforycznych i portretowych Jacka Malczewskiego, jak i w obrazach Ferdynanda Ruszczyca. Istotnym przekształceniom ulega malarstwo polskie ok. 1900 roku, rozwijając teorie modernistyczne głoszone przez Młodą Polskę i zmierzając w kierunku secesyjno - dekoracyjnym. Sztukę Młodej Polski cechuje ogromna różnorodność postaw ideowych wynikających z nowego stosunku artystów do otaczającego go świata oraz zróżnicowanie aktualnych wówczas tendencji stylistycznych. Z tradycji młodopolskich wywodzi się m.in. twórczość Stanisława Wyspiańskiego, którego portret Lucjana Rydla - bohatera Wesela, prezentowany jest na wystawie. W kręgu tematyki młodopolskiej wyróżnić można nowoczesne malarstwo pejzażowe związane z tzw. szkołą Stanisławskiego i jego kontynuatorami, m.in. Stanisławem Czajkowskim oraz Stanisławem Kamockim. Bogate źródła malarskiej inspiracji, określane często mianem "chłopomanii", artyści odnajdują w życiu podkrakowskiej i huculskiej wsi. Zainteresowanie tematyką chłopską i zafascynowanie polskimi obyczajami ludowymi znajdują odbicie w pracach Kazimierza Sichulskiego, Władysława Jarockiego i Wlastimila Hofmana.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego powstaje wiele awangardowych ugrupowań i stowarzyszeń artystycznych, skupiających twórców o zbliżonych poglądach estetycznych. Jedną z wiodących grup jest "Rytm", do którego należą m.in. Wacław Borowski, Eugeniusz Zak, Tymon Niesiołowski, Wacław Wąsowicz, Zofia Stryjeńska i Ludomir Sleńdziński. "Rytm" stara się kompromisowo łączyć osiągnięcia kubizmu i futuryzmu z tendencjami klasycystycznymi i ludową stylizacją. Przedstawiciel innego ugrupowania, "Bractwa św. Łukasza", to Bolesław Cybis. Choć program łukaszowców jest bardzo tradycyjny, oparty o wzorce malarstwa dawnego, artysta uwzględniając te założenia stworzył niezwykle wyrafinowany w formie i barwie kobiecy portret - Toaletę. "Formiści Polscy" skupiali się na zagadnieniach konstruktywistycznych i łączyli je z osiągnięciami kubizmu, formizmu i ekspresjonizmu; do ugrupowania tego należał m.in. Leon Chwistek. Z grupą "Formistów Polskich" związany był Stanisław Ignacy Witkiewicz; na wystawie zaprezentowany jest niezwykle ekspresyjny portret kobiecy pochodzący z okresu funkcjonowania jego "Firmy Portretowej" i stanowiący fragment wyjątkowej galerii wspaniale scharakteryzowanej inteligencji lat 20. i 30. XX wieku. Do problemów kolorystycznych odnoszą się prace artystów skupionych w "Komitecie Paryskim" (Jan Cybis), "Jednorogu" (Marian Szczyrbuła) i "Zworniku" (Zbigniew Pronaszko). Niezwykle istotną dla sztuki polskiej indywidualnością artystyczną, nie związaną z żadnym stowarzyszeniem, jest Tadeusz Makowski. Swoje pełne poetyckiego klimatu kompozycje tworzy ze zgeometryzowanych barwnych brył, np. obraz Troje dzieci pod lampą. Owa wielość i różnorodność założeń programowych ugrupowań artystycznych oraz twórczość wybitnych jednostek stworzyły podwaliny sztuki awangardowej, z której wyrastają kolejne pokolenia twórców nam współczesnych.
Inga Kopciewicz

Fragment ekspozycji:
1. Józef Pankiewicz, Martwa natura, ok. 1916, olej, płótno, 77,8 x 66,8 cm
2. Piotr Michałowski, Rycerz na białym koniu, ok. 1835-1840, olej, płótno, 65 x 49,5 cm
3. Juliusz Kossak, Polowanie stepowe na wilka, 1883, tusz, gwasz, akwarela, papier, 53,5 x 98,2 cm
4. Maksymilian Antoni Piotrowski, Portret damy w białej sukni, 1858, olej, płótno, 110 x 88 cm
5. Bolesław Cybis, Toaleta, 1928, olej, sklejka, 81 x 66 cm
6. Olga Boznańska, Portret kobiecy, b.r., olej, płótno, 72 x 50,3 cm
7. Henryk Siemiradzki, U studni, ok. 1885, olej, płótno, 46,3 x 36 cm
8. Józef Chełmoński, Trojka, 1875, olej, płótno, 53 x90 cm
9. Jan Matejko, Portret Wiktorii Kosińskiej - żony komisarza krakowskiego, 1859, olej, płótno, 85,5 x 70,5 cm
10. Alfons Karpiński, Żółte róże, 1939, olej, tektura, 49,7 x 69,7 cm

Redakcja Czarnkow.INFO: 64-700 Czarnków, os. Parkowe 21/37, tel/fax 600 545 261, czarnkow.info@onet.pl
© Marcin Małecki Jacek Dutkiewicz 2004-2024. Wszelkie prawa zastrzeżone.