OGIEŃ NAJWIĘKSZYM WROGIEM LASÓW
Okres najintensywniejszych pożarów lasów przypada na miesiące letnie, w czasie których występują największe upały i związana z nimi susza. Jednak najbardziej niebezpieczne są zdarzenia nieprzewidywalne, które występują głównie wiosną.
Wiosenne słońce potrafi ogrzać ziemię, obudzić pierwsze pąki drzew i krzewów, ale sprawia także, że na łąkach i nieużytkach przesuszają się zeszłoroczne trawy. Tworzy się w ten sposób łatwopalna pokrywa, której wystarczy jedna iskra, aby wzniecić przemieszczający się w niekontrolowany sposób ogień. To jeden z najbardziej niebezpiecznych dla lasu pożarów, gdyż płomienie postępują szerokim pasem, obejmując swoim zasięgiem od razu dużą powierzchnię. Leśnicy do tej pory ze smutkiem wspominają sierpień 1992 roku, gdy w Nadleśnictwie Potrzebowice las płonął w tempie 500-1000 ha/h. Był to najszybciej postępujący pożar w powojennej Europie. Na szczęście ubiegły rok dla Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile był łaskawy, doszło do 68 pożarów lasu o łącznej powierzchni 7,76 ha. Średnia powierzania 1 pożaru wyniosła 0,11 ha. Pożar lasu to żywioł drastycznie wpływający na wszystkie ekosystemy. W pożarze giną zarówno duże ssaki, jak i małe niezdolne do szybkiej ucieczki (jeże, krety, nornice). Giną ptaki gniazdujące na ziemi i ich pisklęta, a także płazy i gady. Ogień zabija pożyteczne, niezdolne do lotu owady żyjące w ściółce, a także pszczoły, mrówki i trzmiele. Zwierzęta, które przeżyją, najczęściej są osłabione i chorują.
Przyczyny pożarów lasów
Podpalenie jest najczęstszą przyczyną powstawania pożarów lasu i stanowi około 37% zdarzeń. Nieostrożność dorosłych i nieletnich to ponad 20% pożarów, które powstają przez niezgaszone papierosy, zapałki, ogniska, grille, niekontrolowane wypalanie gałęzi czy zabawy z użyciem ognia. Kolejną przyczyną są przerzuty z gruntów nieleśnych, czyli wypalanie łąk i pól oraz spalanie pozostałości roślinnej. W znacznie mniejszym stopniu przyczynami pożarów są awarie linii energetycznych, wyładowania atmosferyczne oraz transport drogowy i kolejowy (np. poprzez zatarcie łożysk). Pamiętajmy, że wg prawa "posługiwanie się otwartym ogniem w lesie lub w odległości do 100 m od jego granicy w działalności gospodarczej niezwiązanej z gospodarką leśną dozwolone jest w miejscach uzgodnionych z właściwym nadleśniczym". Miejsca te są odpowiednio przygotowane przez Lasy Państwowe i zapewniają bezpieczne korzystanie z ognia. Posługiwanie się ogniem w lesie w innych miejscach niż wyznaczone przez nadleśniczego jest zabronione.
Ochrona przed pożarami lasów
Niejednokrotnie w lesie, np. na spacerze, możemy spotkać obiekty wystające ponad korony drzew. Są to stalowe, betonowe lub drewniane wieże przeciwpożarowe. W pilskich lasach najwięcej jest tych stalowych (32 szt.) z zamontowanymi kamerami, za pomocą których w okresie zwiększonego zagrożenia pożarowego prowadzona jest obserwacja. Leśnicy stale współpracują ze strażą pożarną, dlatego w każdym z nadleśnictw działa Punkt Alarmowy - Dyspozycyjny, do którego spływają wszystkie informacje o pożarze pomocne w koordynowaniu akcji gaśniczych. Nad bezpieczeństwem pilskich lasów czuwają samoloty gaśnicze i wyczarterowany samolot patrolowy, jednak głównymi filarami ochrony przeciwpożarowej są ludzie, czyli leśniczowie i podleśniczowie. To oni w systemie zmianowym pełnią dyżury w swoich leśnictwach, a po godzinach pracy są w pełnej dyspozycyjności. Ponadto leśnicy wspólnie ze strażakami prowadzą akcję edukacyjno - informacyjną pt. "Stop wypalaniu traw", w ramach której tłumaczą, jak ogromny wpływ na powstawanie pożarów ma wypalanie traw i ludzka bezmyślność.
Widzisz pożar – alarmuj!
Będąc świadkiem pożaru należy zaalarmować osoby będące w strefie zagrożenia oraz niezwłocznie zawiadomić właściwe służby ratownicze - numery telefonów alarmowych są bezpłatne i czynne całodobowo: numer 998 - Państwowa Straż Pożarna, 112 - numer alarmowy. W zgłoszeniu należy podać, możliwie najdokładniej, gdzie się pali, co się pali i ile się pali (np.: pali się ściółka w starszym lesie iglastym koło parkingu przy drodze asfaltowej za miejscowością X w stronę wsi Y). Można wskazać punkt charakterystyczny otoczenia, a jeżeli jest taka możliwość to również pozycję GPS. Poinformujmy, czy występuje zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego, czy nie widać innych zagrożeń. Podajemy swoje nazwisko i imię oraz numer telefonu jako powiadamiającego o pożarze. Nie odkładamy telefonu do czasu uzyskania potwierdzenia zgłoszenia przez dyspozytora, ponieważ może zajść potrzeba udzielenia dodatkowych informacji.
Doskonała współpraca ze służbami ratunkowymi, wciąż modernizowany system zabezpieczeń oraz nowocześniejszy sprzęt do wykrywania i gaszenia pożarów nie zastąpią jednak najważniejszego elementu w ochronie przed pożarami - zdrowego rozsądku. Nie wypalajmy traw, nie lekceważmy zakazów i nakazów obowiązujących w lesie i pamiętajmy o ciągle aktualnym haśle - ostrożnie z ogniem.
Michał Nowak
RDLP w Pile
Fot.
Katarzyna Pietrucha
