OBŁOKI ŚMIERCI Z REŻYSEREM
W światowidowym Dyskusyjnym Klubie Filmowym pokazano fabularyzowany dokument zatytułowany "Obłoki śmierci - Bolimów 1915". Przejmujący film opowiadał o skutkach użycia broni chemicznej podczas I wojny światowej. Prezentację filmu uzupełniła obecność i dyskusja z reżyserem. Obraz wyemitowany w czasie okrutnej wojny w Ukrainie uzmysłowił widzom z czym mamy do czynienia za naszą wschodnią granicą.
Pierwsza wojna światowa traktowana jest w Polsce w sposób mało widoczny. Pamiętamy o Powstaniu Wielkopolskim, znamy II wojnę światową, natomiast ta pierwsza, równie drastyczna, traktowana jest nieco po macoszemu. Wypływa to być może z faktu, że państwa polskiego na mapie świata wtedy nie było. Polacy walczyli w armiach trzech zaborców, stali w okopach walczących przeciwko siebie armii. Reżyser filmu "Obłoki śmierci" powraca do tych czasów i skupia się na tragicznym fakcie użycia po raz pierwszy gazów bojowych w miejscowości Bolimowo, 70 kilometrów od Warszawy. Reżyser filmu Ireneusz Skruczaj, lokalny patriota, urodzony w tej właśnie miejscowości, zapoznał się z potworną historią bitwy, która rozegrała się między armiami naszych zaborców Rosji i Niemiec. Po ukończonych studiach filmowych autor postanowił zrealizować film o wojnie, którą znał z opowieści rodziny i sąsiadów. Dzieje bitwy opisał po raz pierwszy Francuz André Malraux w powieści Łazarz. Pamięć o bitwie pod Bolimowem utrwalał także lokalny poeta i organizator "Misteriów Bolimowskich" Wiesław Sokołowski. Niestrudzony dokumentalista nagrywał relacje ostatnich żyjących świadków wydarzeń, które reżyser wykorzystał w filmie. Tragiczna bitwa miała zaskakujące i nieprzewidywalne momenty. W jednym z ataków gazowych odwrócił się wiatr i śmierć dopadła niemieckich żołnierzy. Pacyfistyczny charakter filmu pokazują sceny nieprawdopodobnego braterstwa żołnierzy niemieckich, którzy często odkładali broń, by ratować zatrutych gazem rosyjskich wrogów. Duszących się i konających od gazu wynoszono z okopów poza linię frontu, użyczano własne maski i aparaty tlenowe. Film pokazuje też oblicze bezdusznej nauki. Fritz Haber, niemiecki chemik i późniejszy laureat Nagrody Nobla, przygotował i skonstruował śmiercionośne narzędzia, których zastosowanie skazało tysiące ludzi na śmierć w męczarniach. Świadoma konsekwencji gazów bojowych żona naukowca popełniła samobójstwo na wieść użycia wynalazku męża. Każdy medal ma jednak dwa oblicza. Synteza składników gazów bojowych okazała się kluczowa w produkcji nawozów chemicznych, które uratowały miliony ludzi przed śmiercią głodową. Jak mówi reżyser, film został nakręcony "Ku przestrodze". Czyżby dotyczyła ona tego co dzieję się obecnie za naszą wschodnią granicą w Ukrainie?
Film miał swoją premierę w 2020 roku w trakcie Festiwalu Filmu i Sztuki "Dwa Brzegi". Niestety pandemia koronawirusa opóźniła premierę kinową. Film wszedł do kin 5 listopada 2021 roku. Wtedy miał już na swoim koncie festiwalowe sukcesy. Pokazano go na 49. Lubuskim Lecie Filmowym. Jury konkursu przyznało filmowi wyróżnienie "za pasję filmową i konsekwencję w odkrywaniu prawdy historycznej". Na XXX Festiwalu Mediów Człowiek w Zagrożeniu w Łodzi otrzymał Nagrodę Publiczności. Z sukcesem prezentowany był również za granicą. Podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cardiff (Wielka Brytania) zdobyły nagrodę dla Najlepszego Filmu Dokumentalnego, a następnie w Chicago otrzymały Nagrodę Specjalną Jury podczas 32. Festiwalu Filmu Polskiego w Ameryce. "Obłoki śmierci - Bolimów 1915". Produkcja ma także szansę na jedną z najważniejszych polskich nagród filmowych - Orła. "Obłoki śmierci" znalazły się na liście kandydatów do nominacji do Polskich Nagród Filmowych w kategorii najlepszy film dokumentalny.
Piotr Keil
