ZALICZKA A ZADATEK


Do rzecznika wpływają różne sprawy i sygnały mieszkańców dotyczące rozliczenia zaliczki lub zadatku w przypadku, gdy umowa nie dojdzie do skutku. Konsumenci pytają, czy zaliczka podlega zwrotowi, co z zadatkiem oraz jakie są różnicę pomiędzy zaliczką a zadatkiem?

Z taką sprawą niedawno zwrócił się konsument, który chciał zakupić samochód w kredycie i wybrał w Internecie przedsiębiorcę, który specjalizował się w dziedzinie sprzedaży oraz kredytowania nowych i używanych samochodów. Konsument podpisał umowę przedwstępną i wpłacił zaliczkę, niestety, gdy odstąpił od umowy, przedsiębiorca nie chciał zwrócić pieniędzy. Pan Krzysztof opisuje: wpłaciłem zaliczkę w kwocie 1.000 zł na zakup samochodu osobowego. Ze względu na sytuację finansową auto miało być zakupione na raty, przy czym miesięczna rata miała nie przekraczać 500 zł, o czym poinformowałem sprzedawcę. Po przeliczeniu przekazano mi, że możliwy jest tylko kredyt z miesięczną ratą w kwocie 830 zł. Dodatkowo poinformowano mnie, że ze względu na wiek jest to jedyna opcja. Poinformowałem telefonicznie sprzedawcę o rezygnacji i zażądałem zwrotu zaliczki. Kilkakrotnie dzwoniłem, domagając się zwrotu zaliczki oraz napisałem oficjalnego emila. Na żadne zapytanie o zwrot nie otrzymałem odpowiedzi. Konsument wezwał przedsiębiorcę do zwrotu wpłaconej zaliczki. Niestety przedsiębiorca nie odpowiedział na wezwanie. W związku z powyższym potrzebna była pomoc rzecznika.

Należy wyjaśnić, że w większości spraw, które trafiają do biura rzecznika, konsumenci uważają, że pojęcia zaliczki i zadatku są równoważne. Wynika to z faktu, że zawierając umowę interesuje nas całkowita cena i wykonanie umowy, a nie weryfikowanie, co poszczególne terminy oznaczają i tak czasem płacimy zaliczkę, czasem zadatek, nie zastanawiając się na czym polega różnica. Różne są także przepisy prawne, które określają obie formy przedpłaty. Gdy umowa nie zostanie zrealizowana, przepisy Kodeksu cywilnego dokładnie określają dalsze losy zadatku. O tym, co się dzieje z zaliczką, można natomiast wywnioskować z ogólnych przepisów o wykonywaniu wzajemnych umów. Zatem kwota wręczona wykonawcy staje się zadatkiem tylko wtedy, gdy zostanie to jasno sprecyzowane w umowie, bez tego znaczenia będzie to po prostu zaliczka. Wynika to z treści art. 394 § 1 k.c., zgodnie z którym, z braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Należy pamiętać, że w ramach swobody umów strony mogą umówić się odmiennie, jeżeli jednak zapisy takie się nie znajdą w umowie, to stosuje się regulacje kodeksowe, a dana kwota traktowana jest jako zadatek.

W opisanej sprawie konsumenta, kwota pieniędzy przekazana drugiej stronie przed wykonaniem umowy określona została wyraźnie przez strony jako zaliczka. Warto wyjaśnić, że zaliczka jest kwotą wpłaconą na poczet przyszłych należności i nie stanowi (jak zadatek) formy zabezpieczenia wykonania umowy, a stanowi jedynie część ceny. Jeśli zatem do wykonania umowy nie doszło i jedna ze stron odstąpiła od umowy, to zaliczka powinna zostać zwrócona. Po interwencji przedsiębiorca ostatecznie zwrócił zaliczkę i sprawa zakończyła się szczęśliwie.

Przypominam również, że zasady współżycia społecznego oraz uczciwość i rzetelność kupiecka nakazują, żeby przedsiębiorca informował konsumenta, jakie konsekwencje niesie za sobą odstąpienie od umowy, jeżeli wpłaciło się jakąś cześć należności w chwili składania zamówienia lub zawarcia umowy. Brak informacji tego typu pozwala konsumentowi domniemywać, iż w sytuacji dokonania zakupu dopłaci pozostałą cześć ceny, natomiast w przypadku rezygnacji - wpłacona kwota zostanie zwrócona.

Jeżeli spotkamy się z utrudnionym kontaktem ze sprzedawcą lub nie będziemy wiedzieli, jakie mamy prawa, jak poprawnie napisać reklamację, zawsze można uzyskać bezpłatną pomoc u Powiatowego Rzecznika Konsumentów.
Miłosz Niedźwiecki
Powiatowy Rzecznik Konsumentów
tel. 660 753 160, e-mail: prk@pct.powiat.pl

Redakcja Czarnkow.INFO: 64-700 Czarnków, os. Parkowe 21/37, tel/fax 600 545 261, czarnkow.info@onet.pl
© Marcin MaÅ‚ecki Jacek Dutkiewicz 2004-2024. Wszelkie prawa zastrzeżone.