KLIMAT SIĘ ZMIENIA


Nasz klimat podlega ciągłym zmianom. To proces naturalny, mający miejsce na długo przed pojawieniem się człowieka, kształtowany przez szereg czynników, w tym gazy szklarniowe jak dwutlenek węgla, metan czy para wodna. Tyle że teraz, szczególnie od połowy XX wieku, tempo tych zmian jest szybsze niż kiedykolwiek w historii, co jest spowodowane przez działalność ludzi. Emitujemy do atmosfery ogromne ilości gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla ze spalania paliw kopalnych.

Wzrost temperatury, będący wynikiem kumulowania się gazów szklarniowych w atmosferze, powoduje m.in. rekordowo szybkie topnienie lodu oraz podnoszenie się poziomu morza. Wraz z tymi zmianami dochodzi także do wzrostu intensywności i częstotliwości wielu ekstremalnych zjawisk klimatycznych, takich jak: fale upałów, ulewy, burze, grad czy huragany i tornada. Nie trzeba więc być jasnowidzem by dostrzec, że w przyszłości zjawiska te będą coraz dotkliwsze dla środowiska, społeczeństwa i gospodarki. Dlatego już od wielu lat naukowcy próbują rozpoznać i zaradzić lub chociaż złagodzić te zmiany. Nie jest to oczywiście proste i będzie wymagać jeszcze wielu badań na różnych płaszczyznach.

Nadzieją na obniżenie ilości gazów cieplarnianych w atmosferze są lasy, a zwłaszcza ich odpowiednia ochrona i zagospodarowanie. Badania absorpcji dwutlenku węgla przez ekosystemy leśne prowadzone są już na całym świecie od kilku dekad. Drzewa pobierają dwutlenek węgla z atmosfery przekształcając go w procesie fotosyntezy w węglowodany, stanowiące podstawę łańcucha pokarmowego. Wyniki naukowych analiz wskazują, że las może być zarówno pochłaniaczem jak i emiterem dwutlenku węgla netto w zależności od wieku, składu gatunkowego, klimatu, gleby, a nawet bieżących warunków meteorologicznych. Zaburzenia wynikające z katastrof naturalnych, jak susza czy wystąpienie huraganu, mogą w krótkim czasie zmienić charakter obszaru leśnego i przekształcić go ze znaczącego pochłaniacza CO2 w równie, a czasem nawet bardziej znaczący emiter tego gazu do atmosfery.

Również w Polsce, już od 2008 roku, prowadzone są badania nad wymianą dwutlenku węgla w lasach. W pięciu stacjach (wieżach) bada się strumienie przepływu dwutlenku węgla między drzewostanami sosnowymi (różnowiekowymi, ale rosnącymi w zbliżonych warunkach siedliskowych) a atmosferą. Pomiarom podlegają również warunki meteorologiczne oraz zawartość węgla w profilu glebowym, a także w biomasie nadziemnej i podziemnej. Dwie wieże zlokalizowane są na terenie RDLP w Toruniu w Nadleśnictwie Trzebciny, trzy z pięciu wież badawczych powstały natomiast w RDLP w Pile w Nadleśnictwie Tuczno, Nadleśnictwie Potrzebowice i najmłodsza na terenie Nadleśnictwa Sarbia, której uroczyste otwarcie nastąpiło 10 czerwca br. Jest to pierwsza w Polsce stacja pomiarowa do badania wymiany dwutlenku węgla między starodrzewem sosnowym a atmosferą w kontekście zmian klimatu.

Koordynatorem projektu, finansowego przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych, jest prof. dr hab. Janusz Olejnik, kierownik Pracowni Meteorologii w Katedrze Budownictwa i Geoinżynierii na Wydziale Inżynierii Środowiska i Inżynierii Mechanicznej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Badania mają potrwać 6 lat i przynieść nowe dane i wnioski na temat roli lasu w walce ze zmianami klimatu, a przede wszystkim rzeczywiste, zmierzone wartości pochłaniania w najczęściej występującym w naszym kraju drzewostanie sosnowym w zależności od jego wieku. W czasie realizacji projektów bardzo ważna jest współpraca między leśnikami, a naukowcami, bez wzajemnej pracy i zaangażowania nie można mówić o powodzeniu badań.
Maria Bajsarowicz
RDLP w Pile


Fot. Piotr Nowak

Redakcja Czarnkow.INFO: 64-700 Czarnków, os. Parkowe 21/37, tel/fax 600 545 261, czarnkow.info@onet.pl
© Marcin MaÅ‚ecki Jacek Dutkiewicz 2004-2024. Wszelkie prawa zastrzeżone.